Toen en Toen ..
Zoeken Het verhaal van Friesland

In het jaar 1500:
Deze passage beschrijft de inspanningen van hertog Albert om controle over het noorden van Nederland te houden en zijn falen om Groningen te veroveren. De hertog sterft niet lang daarna in Emden.

De beleg van Groningen

Nadat hertog Albert van Saksen de Friezen had overwonnen en zijn zoon in Franeker had bevrijd, realiseerde hij zich dat hij geen volledige controle over Friesland kon uitoefenen zolang hij Groningen niet in handen had.

Daarom trok hij rond de tijd van Sint Jacob met al zijn heren en soldaten, die met hem naar Friesland waren gekomen, naar Groningen, naar de gebieden van Aduard en Selwert. Graaf Edzart van Emden en de edelen uit Groningerland die ook tegen de Groningers waren hielpen hem trouw.

Franeker kanonnen 1500

De hertog stuurde een groep soldaten vanuit Selwert naar de Boteringepoort van Groningen. Ze beschoten de stad zwaar met hoofdstukken, tumelaers en ander grof geschut. Na ongeveer zes weken belegering van Groningen, en omdat de pest in zijn leger uitbrak, kon hij weinig bereiken en moest hij zich met schande terugtrekken.

Dit nieuws bereikte Fredericus van Baeden, bisschop van Utrecht en neef van de hertog, die zag dat de hertog niet succesvol was in Groningen. De bisschop ging naar de hertog in Seluert met afgevaardigden van de drie steden van Overijssel: Deventer, Kampen en Zwolle, en sloot een wapenstilstand of vrede tussen de hertog en de stad Groningen.

Friesland

De dood van hertog Albert

Na de mislukte belegering van Groningen trok de hertog zich terug met zijn troepen. Hij werd ziek in Emden en overleed in het huis van de muntmeester Teus Nicaner op 11 september 1500, een jaar, vijf weken en vijf dagen nadat hij voor het eerst in Friesland was aangekomen en als heer was gehuldigd.

De hertog werd gebalsemd in Emden en zijn zoon en heren brachten zijn lichaam naar Myssen in zijn land. Toen hertog Hendrick met het lichaam van zijn vader in Weesel in het land van Kleef aankwam, stuurde hij zijn vader verder op en reisde zelf naar hertog Philips van Bourgondiƫ in Brabant. Hij keerde niet persoonlijk terug naar Friesland.

De onderwerping van Stellingwerf

Toen hertog Albert van Saksen zich vanwege zijn ziekte terugtrok uit Groningen en naar Emden werd gebracht, zoals eerder beschreven, stuurde hij Graaf Hugo van Lyfwick, heer van Penninck, en heer Willebrord van Scouuenburch, zijn opperste ritmeester, met anderhalfduizend soldaten terug naar Friesland.

Hun opdracht was om degenen die nog rebelleerden te straffen en te onderwerpen. Heer Willebrord reisde met de soldaten naar Zevenwouden en Stellingwerf om deze gebieden onder controle te krijgen.

Friesland

Stellingwerf had tot dat moment nog niet gezworen of hulde gebracht aan hertog Albert van Saksen, noch enige schatting of belasting betaald. Daarom ging heer Willebrord met de soldaten naar Oldeberkoop en beval iedereen in Stellingwerf om naar hem toe te komen. Daar zwoeren ze trouw aan de hertog en huldigden hem, en elk huishouden betaalde vijftig gouden guldens om zich met hem te verzoenen.

De kroniek van Worp van Thabor

Deze tekst is gebaseerd op het vijfde boek van monnik, kroniekschrijver en tijdgenoot Worp van Thabor. Het boek beslaat de geschiedenis van Friesland van 1499 tot 1523.

Dit is de periode onder het bewind van de Saksische Hertogen en daarna het conflict tussen een groot deel van Friesland, Gelre en de keizer Karel V van Spanje.

Het boek van Worp van Thabor (in modern Nederlands).