In de tijd dat kaarslicht of olielampen de enige manier was om in de avond nog iets van verlichting in de kamer te krijgen viel er in de avond thuis niet veel meer te doen dan bij het licht en de warmte van de openhaard zitten.
In de stad kon het in de donkere straten gevaarlijk zijn en op het platteland was het echt pikkedonker. Met fakkels kon je nog iets zien maar echt werken kon je niet. Mensen hadden hier hun slaapgewoontes op afgestemd.
De komst van elektriciteit heeft veranderd hoe wij onze avond doorbrengen. De slaapgewoonten die we nu hebben waren voor de komst van de elektriche verlichting heel anders.
Bedsteden waren waren ingebouwde slaapnissen of kasten, vaak gemaakt van hout, gesitueerd in de woonkamer of keuken. Deze bedsteden hadden deuren of gordijnen om de slaapplaats af te sluiten voor privacy en warmte.
Ze waren niet alleen ruimtebesparend, maar ook efficiƫnter qua warmte in koudere perioden, omdat ze kleiner waren dan een kamer en dus sneller opwarmden met de lichaamswarmte van de slapers. Bedsteden werden vaak in de woonkamer of keuken geplaatst omdat daar de warmte van de haard of het fornuis het meest aanwezig was.
Samen in de bedstede en zelfs in de winter had je het niet koud. Het was niet ongewoon dat meerdere gezinsleden dezelfde bedstee of hetzelfde bed deelden.
Het was gebruikelijk om half rechtop te slapen, ondersteund door kussens. Men geloofde dat volledig horizontaal slapen ongezond kon zijn, omdat het zou kunnen leiden tot het inademen van slechte lucht of het risico van verstikking.
Bedden hadden vaak een matras gevuld met stro, vodden, of veren. Dekens waren meestal van wol, en lakens van linnen.
Mensen droegen meestal nachthemden gemaakt van linnen of een andere zachte stof.
Het was niet ongewoon om midden in de nacht wakker te worden, een paar uur op te zijn (bekend als "eerste en tweede slaap"), en dan weer terug te gaan naar bed. Tijdens deze wakende uren konden mensen bidden, lezen, de haard opstoken, of zelfs werk doen of buren bezoeken.
Dat we nu bij voorkeur de hele nacht doorslapen is iets van de laatste eeuwen.
Vroeger sliepen ouders, kinderen en soms zelfs gasten in hetzelfde bed.
Voor de komst van kunstlicht waren kaarsen en haardvuur thuis het enige licht in de nacht.
De zaak van Yepke Vaer (1521).
Veroordelingen van Geldersen 1516 -1524.
Het misbruik van Christiaan Wolters (1668).
Misdaad en straf (1750 - 1800).
Misdaad en straf (1700 - 1750).