In het jaar 1515
Na de verovering van de Dam door de hertog van Saksen werd de situatie in de stad Groningen nijpender. Daarna vertrok hertog George zelf van de Dam met al zijn heren, soldaten en macht, en reisde terug naar Aduard, Selwerd en andere plaatsen voor Groningen, en belegerde de stad van alle kanten, zodat ze daarna meer benauwd werden dan ooit tevoren. Vooral omdat ze nu de Dam verloren hadden, die altijd een voorpost van Groningen was geweest. Desondanks voerden de Groningers vele dappere acties uit tegen hun vijanden en versloegen vele dappere mannen.

De belegering van Groningen

Na de slag bij de Dam (= Appingedam) reisde hertog George zelf met al zijn heren, soldaten en macht terug naar Aduard, Selwerd en andere plaatsen voor Groningen, en belegerde de stad van alle kanten.

In Groningen kregen ze het nu meer benauwd dan ooit tevoren. Vooral omdat ze nu de Dam verloren hadden, die altijd een voorpost van Groningen was geweest. Desondanks voerden de Groningers vele dappere acties uit tegen hun vijanden en versloegen vele dappere mannen.

Toen Groningen van alle kanten belegerd was en ze geen voorraden meer konden krijgen, begon de voedselsituatie krap te worden, waardoor de arme burgers gebrek begonnen te lijden. Ze hadden ook buitenlandse soldaten in de stad, die bij de burgers inwoonden en geen gebrek wilden lijden.

Er was geen hoop noch uitzicht op ontzet, aangezien alle landheren onder het Romeinse rijk hertog George steunden en tegen de graaf waren, behalve hertog Karel van Gelre, die tegen de keizer was en zich onder de kroon van Frankrijk schaarde. Deze hertog Karel was gunstig gezind tegenover graaf Edzard; hij droeg geen goed hart naar George, zoals later bleek.

Groningen wil met de hertog van Saksern onderhandelen

Toen er gebrek en armoede in Groningen ontstond en ze zagen dat ze het niet langer konden volhouden, besloten de Groningers onderling dat ze hertog George van Saksen als beschermheer wilden kiezen, de stad aan hem overdragen op bepaalde voorwaarden.

De Groningers stuurden meester Willem, de pastoor van Groningen, naar hertog George in Leeuwarden met volledige macht van rechtswege en raad, van alle gilden en de gezworen gemeenschap binnen Groningen, over wat hij met de hertog onderhandelde en sloot, dat het vast en krachtig zou zijn.

Meester Willem werd in Leeuwarden door hertog George ontvangen en presenteerde hem de stad Groningen, met volledige macht, op voorwaarde dat de stad Groningen haar privileges, die ze van keizers en koningen hadden gekregen, mocht gebruiken en genieten, en ook gerechtigheid over haar omlanden mocht behouden, die ze zo lang hadden gehad.

Ook moest het huis dat graaf Edzard in Groningen had gebouwd, worden afgebroken en mocht er geen vesting of sterkte in Groningen worden gebouwd, maar wel een aangenaam of prinselijk huis waar Zijn Vorstelijke Genade eerbaar kon wonen, met enkele andere voorwaarden die voor de hertog geen moeilijkheid vormden.

Hertog George nodigde meester Willem die avond uit voor een diner en was vrolijk met hem. Meester Willem dronk op de voorwaarden van Groningen; de hertog waardeerde dit vriendelijk. Hertog George liet de pastoor die avond eervol naar zijn herberg brengen en verzocht hem de volgende ochtend bij hem te komen; hij zou die nacht overleggen over de onderhandelingen tussen hen en hem 's ochtends een goed antwoord geven

Meester Willem niet twijfelde er niet aan dat alles duidelijk was tussen de hertog en de stad Groningen; want de meeste rijkdommen waren zeer genegen tot hertog George, omdat hij zelf in zijn persoon een goedhartige, rechtvaardige, waardige en vriendelijke prins en vorst was.

Die nacht deelde hertog George de onderhandelingen tussen hem en de Groningers met zijn heren en raad en overlegde met hen wat voor antwoord hij de pastoor van Groningen zou moeten geven.

Zijn adviseurs raadden hem af om zo snel akkoord te gaan met de voorwaarden van de Groningers, gezien de aanzienlijke kosten en moeite die hij al voor Groningen had gemaakt. De Groningers, die geen andere uitweg zagen nu ze graaf Edzard van Oost-Friesland hadden binnengehaald en hem toestonden een sterk huis binnen Groningen naar zijn wens te bouwen, wilden dat hertog George zou accepteren dat het gebouwde huis binnen Groningen gesloopt zou worden en dat er geen vesting of sterkte binnen Groningen zou blijven, samen met andere voorwaarden die 's avonds met de pastoor van Groningen waren besproken.

De volgende ochtend kwam meester Willem, de pastoor van Groningen, weer naar hertog George om definitief afscheid te nemen. De hertog gaf de pastoor als afscheid dat hij geneigd was in alle genade met de Groningers te handelen, hen een goede heer te zijn, en hun grootheid te vergroten, meer dan ze op dat moment waren. Maar hij wilde vooral dat huis, dat de graaf in Groningen had gebouwd, behouden en gebruiken naar zijn wens, met andere voorwaarden die de Groningers niet wilden accepteren.

Groningen accepteert niet de voorwaarden van de hertog van Saksen

Meester Willem vertrok teleurgesteld en boos van de hertog en keerde terug naar Groningen. Meester Willem had veel invloed in Groningen; de stad deed niets zonder zijn goedkeuring, en zijn advies werd altijd gevolgd. Hij had een voorkeur voor hertog George van Saksen als heer over Groningen boven andere landsheren. Niet alleen meester Willem, maar bijna alle rijken binnen Groningen waren gunstig gezind ten opzichte van hertog George en hadden hem lief vanwege zijn deugdzame leven.

Toen graaf Edzard Groningen innam, hadden ze liever hertog George binnengehaald dan de graaf, als hertog George op dat moment voor Groningen of in Friesland aanwezig was geweest. Maar door de wreedheid van zijn adviseurs werd dit toen verhinderd, net zoals nu ook door zijn adviseurs werd tegengehouden. Het waren raadgevers die meer hun eigen voordeel en winst zochten dan het belang van de vorst, tot grote schade en schande voor hem, zoals je verder in dit boek zult horen.

Toen Meester Willem terugkeerde in Groningen met het antwoord en de beslissing van de vorst van Saksen, en dit aan de gemeenschap werd voorgelegd, riepen zij allen unaniem dat zij noch levend noch stervend onder de heerschappij van de hertog van Saksen wilden vallen. Daarop overlegden graaf Edzard en de Groningers samen en besloten zij om hertog Karel van Gelre te kiezen als hun heer over Groningen en de omliggende landen op de voorwaarden en condities die zij overeengekomen waren. Uiteraard op voorwaarde dat de hertog van Gelre de moed en de macht had om Groningen te ontzetten. Hertog Karel van Gelre heeft dit, na overleg en beraad met zijn adviseurs, geaccepteerd.

De verhouding van hertog George en hertog Karel van Gelre

Aan het begin van het conflict van hertog George tegen graaf Edzard en Groningen, was hij altijd op zijn hoede voor hertog Karel van Gelre. Dit was omdat hertog Albert, zijn vader, in het verleden veel conflicten in Gelre had veroorzaakt tegen de Romeinse keizerlijke majesteit, waardoor hertog George in eerste instantie vriendschap met hertog Karel van Gelre wilde smeden.

Hertog George had hertog Karel een zilveren schat gestuurd. Hertog Karel van Gelre wilde dit echter niet accepteren of ontvangen zonder duidelijkheid over de voorwaarden en de basis waarop dit was gestuurd. Omdat hij daar geen duidelijk antwoord op kon krijgen, wees hij het af en stuurde het met dankbaarheid terug naar hertog George.

De kroniek van Worp van Thabor

Deze tekst is gebaseerd op het vijfde boek van monnik, kroniekschrijver en tijdgenoot Worp van Thabor. Het boek beslaat de geschiedenis van Friesland van 1499 tot 1523.

Dit is de periode onder het bewind van de Saksische Hertogen en daarna het conflict tussen een groot deel van Friesland, Gelre en de keizer Karel V van Spanje.

Het boek van Worp van Thabor (in modern Nederlands).