In het jaar 1515
Na de komst van Gelre vind de strijd plaats in Friesland. Over en weer worden dorpen en stinsen (stenen huizen) belegerd en afgebrand.

Aanvallen over en weer.

• Op de laatste dag van december werd het huis van Jarich Hero's zoon Hetinga belegerd door de Geldersen, en op 2 februari gaf Jarich het huis op, onder voorwaarde van behoud van leven en goederen, en de Geldersen bezetten het huis met hun troepen.
• Op nieuwjaarsnacht kwamen mensen uit Leeuwarden met tweehonderd man naar de kerk van Jorwerd om de daar aanwezige dorpelingen, die 's nachts in de kerk sliepen uit angst voor vijanden, te overvallen. Er waren 25 dorpelingen in de kerk die zich zo goed verdedigden dat de mannen uit Leeuwarden hen niet konden pakken. De klokken van de omliggende kerken luidden en de dorpelingen verzamelden zich, waardoor de aanvallers moesten terugtrekken. Toen sloegen ze daar een man dood en brandden twee huizen af en keerden weer terug naar Leeuwarden.
• Daarna, op de 22e januari, trokken de Leeuwarders met burgers en soldaten naar Weidum, Jellum en Beers, waar ze sommige huizen in brand staken en veel goederen namen en die met schuiten naar Leeuwarden stuurden. Ondertussen luidden de klokken en kwamen de burgers uit Baarderadeel, Rauwerderhem en andere gebieden tevoorschijn en namen die goederen met de schepen en sloegen wel 20 soldaten dood en vingen veel burgers, want de Friezen namen hen gevangen maar alle vreemde en buitenlandse soldaten sloegen ze dood.

De aanval op het Uniahuis in Wirdum

Op de 28e januari kwamen Jancke Douwema, Jw Juwsma, Sicke Douwoz. met 400 burgers uit Rauwerderhem, Idaarderadeel en Utingeradeel en vormden een leger bij Barrahuis tegen de Leeuwarders.

Op die dag kwamen de Leeuwarders buiten de stadsmuren met anderhalf duizend man sterk, burgers en soldaten. Toen de Friezen zagen dat ze zo sterk naar buiten kwamen, weken ze uit naar Wirdumerburen en het veld in en velen renden naar Uniahuis in Wirdum.

Toen staken de Leeuwarders het Unia huis (een stins) en de zaal in brand, en kwamen door de rook over de ringmuren en kregen de kelder van het huis in handen. Ze doodden 54 Friezen in de kelder en tussen de singelmuur en het huis. Degenen die boven de kelder in het huis en op de gewelven waren boden zoveel verzet dat de Leeuwarders het bovenste deel van het huis niet konden veroveren.

Tijdens dit gebeuren kwamen Murck Sirckz. met de Woudfriezen de belegerden te hulp. Toen de Leeuwarders de Woudfriezen zagen aankomen trokken ze terug naar hun stad, en degenen op het gewelf van Uniahuis ontsnapten.

De huizen (stinsen) in Wirdum en Witmarsum worden afgebrand

• Daarna brandden de Leeuwarders het huis van Jw Juwsma in Wirdum en de molens af.
• Toen brandden de Geldersen weer het huis van Epo Aelua in Witmarsum af, omdat Epo binnen Franeker was en zich bij de Saksen had gevoegd.

Dokkum wordt voor Gelre

Op 29 januari kwamen vanuit het kamp van Hertog Karel van Gelre in Dokkum, Tyaerd Mockama, Toenis Keteler en Hendrick van Lochum, met zeshonderd knechten.

Hertog George van Saksen had nog in Dokkum een hofmeester genaamd Winckebusck met honderd knechten. Onder deze waren veel Gelderse knechten die, samen met sommige burgers van Dokkum die ook pro-Gelderland waren, muiterij veroorzaakten en Dokkum overgaven aan de Geldersen.

Daarna verliet Winckebusck met de andere burgers die niet voor Gelderland wilden zijn, Dokkum richting Leeuwarden.

Mooie woorden voor Gelre

Toen de Geldersen Dokkum op deze manier in handen hadden, stuurde Tyaerd Mockama samen met de andere Geldersen berichten naar alle Friezen uit beide Dongeradelen, Dantumadeel en de omliggende gebieden, hen adviserend en verzoekend om zich aan te sluiten bij de Hertog van Gelre om vrij en Fries te blijven. Ze zouden vrij zijn zonder belastingen en zonder accijnzen, en alle privileges en vrijheden behouden die de Friezen gegeven waren door Keizers en Koningen, en de Hertog van Gelre zou niets meer zijn dan een beschermheer van Friesland.

Door deze sluwe en mooie beloftes vielen alle omliggende landen onder dergelijke voorwaarden en niets anders.

De kroniek van Worp van Thabor

Deze tekst is gebaseerd op het vijfde boek van monnik, kroniekschrijver en tijdgenoot Worp van Thabor. Het boek beslaat de geschiedenis van Friesland van 1499 tot 1523.

Dit is de periode onder het bewind van de Saksische Hertogen en daarna het conflict tussen een groot deel van Friesland, Gelre en de keizer Karel V van Spanje.

Het boek van Worp van Thabor (in modern Nederlands).