In het jaar 1515:
De Zwarte Hoop, de vroegere huurlingen van de hertog van Saksen, trekken Friesland in en laten een spoor van vernieling na.

De huurlingen van de Zwarte Hoop trekken Friesland binnen.

In 1515, na Pasen, begon de Zwarte Hoop (de vroegere huurlingen van de hertog van Saksen) terug naar Friesland te trekken.

Ze kwamen op 23 april in Diever. De heer van Zwartenburg lag met een vendel overlandse huurlingen en veel Friezen in Stellingwerf om de Zwarte Hoop tegen te houden. Op 24 april kwamen Jacob Warnauwert en Casper van Olms, de leiders van de Zwarte Hoop, in het woud.

De Gelderse Friezen hadden niet de moed om tegen hen te vechten en trokken zich terug naar Groningen, niet zonder verles van mensen.

De Zwarte Hoop rukt op en verspreidt zich

Vervolgens trok de Zwarte Hoop verder en stak veel huizen in brand in de bossen waar ze doorheen reisden. Ze kwamen op 26 april in Dokkum aan, vijfduizend man sterk. De Geldersen en burgers waren al uit Dokkum gevlucht voordat de Zwarte Hoop aankwam.

Toen braken de belegeringen in Luncwert, Lidlum en Tzum, en ze trokken Sneek en Bolsward binnen. De mensen uit Franeker kwamen naar buiten en staken Tzum, een deel van Lidlum en heel Luncwert in brand, zodat alles wat er eerder stond vernietigd werd, behalve de kerk met het kerkplein en de oude abdij, en ze vernietigden het mooie klooster volledig tot aan de grond.

Frids van Grombach, de drost van Harlingen in het blokhuis, heeft later de stenen van de ruïne en de abdij laten halen en daar torens van gemaakt op het blokhuis in Harlingen.

De stins in Wommels wordt aangevallen

Op 27 april, terwijl de Zwarte Hoop nog in Dokkum was, viel Hendrik van Montfoort met zijn Gelderse troepen het huis (=stins) van Hero Hottinga in Wommels aan en stak het in brand.

Daarna kwam Jarich, de zoon van Hero Hottinga, terug en nam zijn huis weer in bezit. Hij zette het verbrande huis met soldaten, omdat de stenen constructie nog intact was en het gebouwd was op een verhoging uit het water met een aarden wal eromheen.

Stinsen worden aangevallen.

Op dezelfde dag, op 27 april 1515, viel Paulus van Ravenstein met zijn Gelderse troepen het huis van Decama in Baard aan en stak dat mooie huis in brand.

Dezelfde dag verlieten de Geldersen het huis van Douwe Peters in Wieuwerd, omdat Douwe ook voor Gelderland was, en Douwe kwam zelf naar het huis en stak zijn eigen huis in brand om te voorkomen dat er kwaad van zou komen.

Er moeten meer soldaten naar Sneek.

Toen de Zwarte Hoop in Boazum aankwam, was de heer van Swartzenberg met het Overlandse Vendel nog niet uit de Wouden teruggekeerd naar Sneek. Ze zaten in de Wouden om met de Woud-Friezen de Zwarte Hoop tegen te houden, zoals eerder vermeld.

Arcklens moest meer troepen bij zich hebben in Sneek, dus schreef hij een vendel uit Bolsward om naar Sneek te komen. Toen wilden de andere twee vendels troepen in Bolsward niet bij de burgers blijven.

Ze vertrokken diezelfde nacht ook uit Bolsward en verlieten de stad en de burgers om naar Sneek te gaan. Want zoals later bleek, was het allemaal gearrangeerd werk tussen de Geldersen en de Zwarte Hoop om in de val te lopen; dat de Zwarte Hoop en de Geldersen goed wisten hoe ze met elkaar omgingen, blijkt wel genoeg, want, zoals u zult horen, toen Graaf Edzard van Oost-Friesland naar Dokkum kwam om de Geldersen te helpen, had hij graag tegen de Zwarte Hoop willen vechten, en de Friezen waren ook bereid.

Maar Arcklens, die in Sneek als stadhouder voor Gelre was aangesteld, stond het niet toe. Zo speelden de heren met elkaar tot de Friezen aan beide kanten waren uitgeput.

De mening van Worp van Thabor over het echte doel van de strijd.

De Zwarte Hoop verwoest Bolsward

Toen de soldaten 's nachts uit Bolsward vertrokken, waren de burgers verslagen en hadden niet de moed om de stad alleen te verdedigen. Daarom vluchtten ze elk naar waar ze zich konden verschuilen en lieten hun bezittingen in Bolsward achter. De rijkste burgers trokken veelal naar Sneek.

Diezelfde nacht, terwijl de Zwarte Hoop in Bozum lag en de Geldersen Bolsward hadden verlaten, brandden de Geldersen vanuit Sneek het zusterklooster Sigerswier ofte Groendijk volledig af, zodat er niets overbleef.

Toen de Zwarte Hoop, die in Bozum lag, de brand in de nacht bij Sneek zag, sloegen ze de volgende dag, op de avond van Mei, hun trommen en trokken met het gehele leger naar Bolsward en namen Bolsward in met veel buit.

Ze doodden vier oude mannen die ze in Bolsward vonden en die niet konden wegkomen. De Zwarte Hoop bleef ongeveer drie weken in Bolsward liggen en verwoestte alles in en rond Bolsward.

De verwoesting van Bolsward door de Zwarte Hoop.

De kroniek van Worp van Thabor

Deze tekst is gebaseerd op het vijfde boek van monnik, kroniekschrijver en tijdgenoot Worp van Thabor. Het boek beslaat de geschiedenis van Friesland van 1499 tot 1523.

Dit is de periode onder het bewind van de Saksische Hertogen en daarna het conflict tussen een groot deel van Friesland, Gelre en de keizer Karel V van Spanje.

Het boek van Worp van Thabor (in modern Nederlands).