In 1522.
De drost van Dokkum (Johan Goltstein ± 1471 - 1544), trekt met een leger Gelderse soldaten naar Suawouden. Hier wordt hij verslagen door de Bourgondische soldaten uit Leeuwarden. Ook Workum werd door de bougondiërs aagevallen maar de aanval werd door te hulp genelde soldaten en burgers uit Sneek en Bolsward afgeslagen.
Douwo, drost van Dokkum, trekt met een groep soldaten naar Snickhuysen.
Douwo, drost van Dokkum, verbleef in deze tijd met een vendel (groep) Gelderse soldaten bij Snickhuysen in Achtkarspelen. Hij verwachtte dat meer soldaten uit Dokkum zich bij hem zouden voegen.
Dit vernam Heer Georg Schenck, stadhouder van keizer Karel V, in Leeuwarden. Omdat hij vreesde dat de Geldersen daar een grote troepenmacht zouden opbouwen die schade en nadeel zou brengen aan de onderdanen van de keizer in Friesland, riep hij de soldaten van Franeker naar zich toe in Leeuwarden.
Met deze soldaten, samen met burgers en andere Friese strijders, trok Heer Georg over het ijs naar Suhuzen (Suawoude), waar de Geldersen gelegerd waren. Hij verraste de Geldersen met een snelle aanval, versloeg hen, nam gevangenen en verspreidde hun troepen.
Douwo, de drost, wist te ontsnappen en vluchtte door de Wolden naar Slot Slooten. Heer Georg Schenck raakte tijdens het gevecht gewond door een schot in de arm, en veel van zijn mannen werden eveneens gewond of gevangen.
Dit vond plaats op 5 februari.
De aanval op Workum
Later, op 22 februari, stuurde Heer Georg Schenck een troepenmacht van burgers en soldaten uit Leeuwarden en Franeker, samen met andere lokale inwoners, over het ijs naar Workum. Daar staken zij vijf schepen, die door het ijs vastzaten en toebehoorden aan de Geldersen, in brand. Ze namen zeilen, tuigage, en alles wat bij de schepen hoorde mee. Aan de huizen van de burgers werd geen schade toegebracht, aangezien de inwoners al gevlucht waren naar Koudum en Molkwerum toen ze de Bourgondische troepen zagen aankomen.
De Graaf van Moers, stadhouder van de Geldersen, hoorde dit nieuws en liet de klokken luiden in alle dorpen rondom Sneek en Bolsward. Hij mobiliseerde de soldaten van Sneek en Bolsward, samen met de lokale bevolking, om naar Workum te trekken en de vijand daar aan te vallen. Ook kwamen inwoners uit Zuidhorn naar Workum.
Toen de torenwachter van Workum vanaf de toren uitkeek, zag hij dat het land en ijs zwart zag van het volk dat naderde. De Bourgondische troepen trokken zich daarop terug met hun sledes naar Franeker en Leeuwarden.
De Geldersen achtervolgden hen en wisten sommigen neer te slaan.
George Schenk: stadhouder voor Karel V in Leeuwarden
De Geldersen innen inkomsten van tegenstanders
In het jaar 1522 stuurde de drost van Dokkum, Johan Goltsteen (Goldstein), namens de Hertog van Gelre, vanuit Dokkum brieven naar alle grietenijen (lokale bestuurseenheden) in Oostergo. In deze brieven werd bevolen dat zij deze moesten afkondigen tijdens kerkdiensten in de grietenijen. Het werd daarbij streng verboden om betalingen of pachtgelden, zowel die al verschuldigd waren als toekomstige betalingen, te voldoen aan de ballingen of anderen die behoorden tot de tegenpartij (de Bourgondische partij), tenzij dit met zijn toestemming gebeurde.
Wie deze regel overtrad en zonder toestemming betaalde, zou door Goltsteen, namens de Hertog van Gelre, het dubbele bedrag als straf moeten afstaan en daarnaast zwaar gestraft worden.
Goltsteen gelastte bovendien dat iedereen die land, inkomsten, huizen of andere bezittingen gebruikte die toebehoorden aan de ballingen of de Bourgondische partij, moest aangeven hoeveel zij daarvan hadden ontvangen. Deze informatie moest door de dorpsrechter genoteerd en zonder vertraging naar hem doorgestuurd worden, zonder enige poging tot verzwijging. Wie dit niet deed, zou gestraft worden met confiscatie van eigendommen, mogelijk zelfs met de dood, en als rebel worden beschouwd. Dit zou tevens dienen als voorbeeld voor anderen die dergelijke bevelen niet opvolgden.
Deze brieven werden op 10 maart vanuit Dokkum verstuurd door Goltsteen.
Een soortgelijk bevel werd ook in Westergo uitgevaardigd door de Graaf van Moers.
De kroniek van Worp van Thabor
Deze tekst is gebaseerd op het vijfde boek van monnik, kroniekschrijver en tijdgenoot Worp van Thabor. Het boek beslaat de geschiedenis van Friesland van 1499 tot 1523.
Dit is de periode onder het bewind van de Saksische Hertogen en daarna het conflict tussen een groot deel van Friesland, Gelre en de keizer Karel V van Spanje.
Het boek van Worp van Thabor (in modern Nederlands).
Stedelingen en plattelanders
Dorpen en steden in Friesland.
Leven in Sneek in de 16de eeuw.
Misdaad en straf in Friesland
De zaak van Yepke Vaer (1521).
Veroordeelde Geldersen 1516 -1524.
Misdaad en straf (1500 - 1550).
Terechtstellingen (1500 - 1550).
Het dagelijks leven
Bronnen