Het jaar 1504:
De hertog van Saksen en de Friese bevolking in de eerste maanden. De vestiging van de macht binnen de regio.

Gebeurtenissen in mei en juni 1504.

Op 21 mei reisde de hertog van Franeker naar Leeuwarden en zond diezelfde dag al zijn knechten en veel Friezen naar Kollum en Aedwert om de grenzen van Friesland te bewaken, zodat de Groningers geen schade in het land konden aanrichten. Dit was omdat het bestand met de Groningers op 23 mei zou aflopen. Op die dag arriveerde Graaf Edzard van Emden in Leeuwarden, sprak kort met de hertog, en keerde snel terug naar zijn eigen land.

Later, op 12 juni, werd het bestand met de Groningers verlengd tot Sint Maarten in de winter. Op 25 juni arriveerde de hertog in Sneek, waarop dezelfde dag Heer Frederick van Baden, bisschop van Utrecht, hem ontmoette voor overleg. Op 27 juni vertrokken de bisschop en de hertog weer uit Sneek.

De nieuwe hertog en de geestelijkheid

Op 25 juni, terwijl de hertog in Sneek was, kwamen alle geestelijke leiders van Friesland naar Franeker. Daar werd hen gevraagd om schatting en tribuut aan de hertog van Saksen te betalen voor hun landen, aangezien zij net als andere Friezen beschermd werden door de heer.

De geestelijken weigerden dit unaniem, op basis van geestelijke en keizerlijke wetten die zulke eisen verbieden. Er kon die dag geen overeenkomst worden bereikt, en de partijen scheidden in onmin.

Huldiging van de Hertog.

Op 27 juni, dezelfde dag dat de hertog en de bisschop van Utrecht uit Sneek vertrokken, reisde de hertog naar Dongjum bij Franeker. Daar kwamen de vertegenwoordigers van vijf delen van Friesland (Franekerdeel, Menaldumadeel, Barradeel, Hennaarderadeel, en Baarderadeel) bijeen. Zij zwoeren trouw en gehoorzaamheid aan de hertog en zijn erfgenamen, en in hun afwezigheid aan Hertog Hendrik, zijn broer, en diens erfgenamen.

Ze beloofden geen acties te ondernemen of deel te nemen aan zaken die tegen de hertog en zijn erfgenamen ingingen. Na het voorlezen van een brief door een raadslid van de hertog, zwoeren de Friezen trouw door hun rechter wijsvinger op te steken. De hertog beloofde op zijn beurt een goede heer te zijn.

De volgende dagen werden verschillende delen van Friesland gehuldigd aan de hertog in Sneek, Bolsward, Leeuwarden, Dokkum, en Bergum, bekrachtigend hun trouw in overeenstemming met de eerdere huldigingen.

De kroniek van Worp van Thabor

Deze tekst is gebaseerd op het vijfde boek van monnik, kroniekschrijver en tijdgenoot Worp van Thabor. Het boek beslaat de geschiedenis van Friesland van 1499 tot 1523.

Dit is de periode onder het bewind van de Saksische Hertogen en daarna het conflict tussen een groot deel van Friesland, Gelre en de keizer Karel V van Spanje.

Het boek van Worp van Thabor (in modern Nederlands).